Innovation Leadership: de cruciale rol van leiders bij succesvolle innovatie.
Succesvolle innovatie vraagt niet alleen om goede ideeën en uitvoering, maar ook om leiders die visie geven, het proces begeleiden en ruimte maken voor vernieuwing. Maar, hoe doe je dat?
- 29 juli 2025
- Leestijd: 15 minuten
De drie onderdelen van innovatie.
In de literatuur over innovatie spreekt men van drie opeenvolgende onderdelen van innovatie: innovatieleiderschap, innovatie als proces en innovatie als uitkomst. Met andere woorden: succesvolle innovatie vraagt niet alleen om goede ideeën en uitvoering, maar ook om leiders die visie geven, het proces begeleiden en ruimte maken voor vernieuwing. In dit artikel duiken we dieper in innovation leadership en waarom juist dit soort leiderschap onmisbaar is voor organisatie om te innoveren. Zowel als doorlopend proces als in de vorm van concrete uitkomsten.
Wat is innovation leadership?
Simpel gezegd gaat het om een leiderschapsstijl die innovatie doelbewust stimuleert. Het betekent dat leidinggevenden een cultuur en structuur creëert waarin er ruimte en tijd wordt gemaakt voor vernieuwende ideeën.
Innovatie wordt in onderzoek namelijk gezien als tweeledig: het is zowel een proces (het hoe van innoveren) als een resultaat (het wat van vernieuwing).
Leiderschap verbindt deze twee: het geeft richting aan het innovatieproces en vertaalt dit uiteindelijk in succesvolle outcomes. Concreet houdt innovation leadership in dat een leider een visie neerzet dat vernieuwen stimuleert, en tegelijkertijd helpt om die visie via een gestructureerd proces te realiseren en faciliteren.
Denk aan het formuleren van doelen, het faciliteren van samenwerking over afdelingen heen en het vrijmaken van middelen voor experimenten of prototypes. Zonder die sturing en ondersteuning heb je minder kans op slagen. Innovatieleiders zijn zich ervan bewust dat het proces van innoveren minstens zo belangrijk is als de innovatie zelf als uitkomst. Zij bewaken de voortgang, moedigen creativiteit aan en zorgen dat waardevolle ideeën ergens terecht kunnen.
Waarom innovatie sterk leiderschap vereist
Waarom is leiderschap zo bepalend voor het slagen van innovaties? De reden is dat vernieuwing per definitie samen gaat met onzekerheid, risico’s en verandering. Een leider die innoveren belangrijk vindt, stuurt, faciliteert en maakt hier ruimte voor. Zo iemand onderschrijft het belang van innoveren en handelt ernaar door ruimte en middelen te bieden, successen te belonen en ook risico’s en “falen” toe staat.
Met andere woorden: Innovatie ontstaat alleen in een omgeving waar medewerkers durven te experimenteren zonder bang zijn om te falen. Het is aan de leiding/management om die veiligheid te creëren. Sterk innovatiegericht leiderschap betekent daarom ook een cultuur bouwen waarin leren van fouten de norm is.
Bovendien zorgt goede innovation leadership voor duidelijke richting en visie. Zonder een gevoel van urgentie of een hoger doel blijft vernieuwing vaak hangen in losse ideeën. Een leider kan een visie communiceren die teams motiveert om (Ja, ik ga de term toch gebruiken), out-of-the-box te denken.
Ook samenwerking is cruciaal: innovaties komen zelden tot stand in isolatie. Leiders die innovatie serieus nemen, doorbreken de status quo en brengen mensen bij elkaar om gezamenlijk problemen op te lossen. Zo ontstaat een cultuur waarin iedereen zich eigenaar voelt van innovatie. Kortom, sterk leiderschap versterkt innovatie.
Vijf discovery skills van innovatieve leiders
Wat doen innovatieve leiders anders dan de rest? Uit het onderzoek The Innovator’s DNA van Dyer, Gregersen en Christensen blijkt dat de meest creatieve en innovatieve leiders zich onderscheiden door vijf specifieke gedragingen, de zogeheten discovery skills.
Dit zijn vaardigheden die iedereen kan ontwikkelen en kan helpen om innovatie tastbaarder te maken. Sterker nog, top-innovators besteden aantoonbaar meer tijd aan deze activiteiten: Volgens het onderzoek zo’n 50% meer dan minder innovatieve collega’s. De vijf discovery skills zijn:
Associëren
Het leggen van verbanden tussen vragen, problemen of ideeën. Innovatieve leiders zijn goed in associatief denken en combineren inzichten. Innovatieve leiders trainen zichzelf om patronen te zien.
Vragen stellen
Voortdurend kritische vragen stellen en werkwijzes ter discussie stellen. Innovatieve leiders zijn van nature nieuwsgierig. Ze durven te vragen: “Waarom doen we het zo?” of “Hoe kunnen we dit beter aanpakken?”
Observeren
Innovatieve leiders observeren scherp hoe klanten zich gedragen, hoe processen lopen en waar knelpunten of kansen liggen. Door met een open blik te kijken naar dagelijkse gang van zaken, ontdekken ze inspiratie voor innovatie.
Netwerken
Ideeën ophalen bij organisaties met andere achtergronden en perspectieven. Innovatieve leiders bouwen bewust een divers netwerk op buiten hun eigen discipline of comfortzone.
Experimenteren
Uitproberen of spelen met nieuwe ideeën in de praktijk. Innovatieve leiders zijn doeners: zij bedenken niet alleen ideeën, maar zetten kleine experimenten op om te zien wat werkt. Dat kan variëren van het testen van een prototype, het verkennen van een nieuwe markt tot het simpelweg nieuwe ervaringen opdoen om van te leren. Zij zijn niet bang om iets te laten mislukken maar zien elke mislukking als waardevolle feedback.
Deze vijf vaardigheden vormen samen de vijf discovery skills van innovation leadership. Het goede nieuws? Je hoeft geen geboren genie te zijn om ze toe te passen maar kunt ze bewust ontwikkelen in je dagelijkse werk. Leiders die zichzelf en hun teams trainen in associëren, vragen stellen, observeren, netwerken en experimenteren werken zo aan innovatie wat steeds tastbaarder wordt.
making it innovative
Innovation leadership in een snel veranderende wereld
De inzichten over innovation leadership zijn waardevol voor iedere organisatie die toekomstbestendig wil blijven. We leven in een tijd van snelle technologische veranderingen zoals procesoptimalisatie en AI. Dit betekent dat stilstand achteruitgang betekent.
Bij Twize creëren we cultuur van nieuwsgierigheid en experimenteren co-creatief. Zo voelt het team zich veilig om nieuwe ideeën aan te dragen en uit te proberen. In de praktijk betekent dat voor onze services zoals procesoptimalisatie het geen eenmalig project is, maar ook een doorlopend intern proces is dat leeft in onze organisatie.
Behalve dat innovatieleiderschap van belang is in je eigen organisatie, reikt het verder. De meest succesvolle vernieuwingen ontstaan vaak in netwerken en partnerships door kennis te delen met klanten, leveranciers, start-ups of zelfs concurrenten. Een innovatiegerichte leider verbindt daarom ook extern: hij of zij zoekt actief samenwerking om samen sneller te leren en te vernieuwen.
Ten slotte: innovatie is mensenwerk. Stel jezelf daarom de vraag: ben jij de leider die innovatie mogelijk maakt? Investeer in je eigen discovery skills en moedig je team aan hetzelfde te doen. Durf een cultuur neer te zetten waarin vernieuwen leuk mag zijn, fouten gemaakt mogen worden en goede ideeën alle kansen krijgen.
